هزینه‌های سربار، بلای جان سود / چرا سود میدکو آب رفت؟ / زنگ خطر برای آینده میدکو 

تیتر20 - عملکرد مالی یک شرکت، نه تنها بازتاب‌دهنده سلامت اقتصادی آن در یک بازه زمانی مشخص است، بلکه چراغ راهی برای سرمایه‌گذاران، سهام‌داران و تحلیل‌گران به شمار می‌رود. 

زمانی که ارقام و اعداد حکایت از نوسانات شدید و روندهای نگران‌کننده دارند، نمی‌توان به سادگی از کنار آن عبور کرد. صورت‌های مالی شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و صنایع معدنی خاورمیانه (میدکو) برای سال مالی ۱۴۰۳، در مقایسه با سال ۱۴۰۲، داستانی پر از تناقض و زنگ خطر را روایت می‌کند که نیازمند موشکافی دقیق و تحلیلی انتقادی است. 

در نگاه اول، با مشاهده رشد ۶ درصدی درآمدهای عملیاتی و رشد چشمگیر ۲۷ درصدی سود ناخالص، ممکن است تصور شود که میدکو سالی موفق را پشت سر گذاشته است. اما این «رشد» یک سراب است که با بررسی دقیق‌تر سایر آیتم‌ها، واقعیت دیگری را آشکار می‌کند.

از رشد ظاهری تا کاهش عمیق
مهم‌ترین بخش هر گزارش مالی، سود عملیاتی است که نشان می‌دهد یک شرکت چقدر در حوزه فعالیت اصلی خود کارآمد بوده است. متاسفانه، در اینجا میدکو با یک کاهش ۳۳ درصدی سود عملیاتی مواجه شده است. 

این کاهش، آن هم در شرایطی که درآمدهای عملیاتی افزایش یافته، یک علامت سوال بزرگ ایجاد می‌کند: چه اتفاقی در هزینه‌ها رخ داده است؟ پاسخ، در دو بخش از صورت‌های مالی نهفته است: هزینه‌های فروش، اداری و عمومی و هزینه‌های مالی.

هزینه‌های فروش، اداری و عمومی میدکو با یک رشد منفی ۶۶ درصدی (از منفی ۱۵۱۷ میلیارد تومان به منفی ۲۵۱۹ میلیارد تومان) مواجه شده است. 

شاید در نگاه اول، واژه «رشد منفی» کمی گیج‌کننده باشد، اما در واقع این به معنی افزایش چشمگیر هزینه‌هاست. این افزایش هنگفت در هزینه‌های اداری، فروش و عمومی، می‌تواند نشان‌دهنده ضعف مدیریتی، افزایش هزینه‌های سربار، یا حتی رشد غیرمترقبه در مخارجی باشد که مستقیما به تولید مربوط نیستند.

 
در شرایطی که بسیاری از شرکت‌ها به دنبال کاهش هزینه‌ها برای افزایش سودآوری هستند، چنین افزایش غیرمنتظره‌ای در میدکو، نشان از یک ناکارآمدی ساختاری دارد.

اما این فقط آغاز ماجراست. بزرگ‌ترین ضربه به سودآوری میدکو از بخش هزینه‌های مالی وارد شده است. این هزینه‌ها با رشد منفی ۵۸ درصدی (از منفی ۱۱ هزار و ۴۴ میلیارد تومان به منفی ۱۷ هزار و ۴۴۳ میلیارد تومان) به شکل فزاینده‌ای افزایش یافته است. 

این افزایش سرسام‌آور، به احتمال بسیار زیاد ناشی از افزایش بدهی‌ها، وام‌های دریافتی و هزینه‌های بهره است. یک شرکت فعال در صنایع معدنی که بخش بزرگی از سود خود را صرف پرداخت بهره و هزینه‌های مالی می‌کند، در حقیقت در حال قرار دادن آینده خود در معرض ریسک‌های جدی است. 

این وضعیت، نشان می‌دهد که میدکو برای تامین مالی پروژه‌ها یا فعالیت‌های خود، بیش از حد به اهرم مالی (بدهی) متکی شده است که در نهایت منجر به بلعیده شدن بخش قابل توجهی از سود حاصل از عملیات شده است.

کاهش سود خالص و سود هر سهم
ترکیب این دو عامل (افزایش هزینه‌های فروش و اداری و رشد فزاینده هزینه‌های مالی) منجر به یک افت فاجعه‌بار در سودآوری نهایی شرکت شده است. 
سود خالص میدکو با کاهش ۶۵ درصدی، از بیش از ۴ هزار و ۳۲۶ میلیارد تومان به تنها بیش از ۱ هزار و ۵۲۵ میلیارد تومان سقوط کرده است. این کاهش، نشان‌دهنده یک بحران جدی در توانایی شرکت برای تبدیل درآمدهای عملیاتی به سود خالص است. 

پیامد مستقیم این کاهش سود خالص، در سود هر سهم (EPS) منعکس شده است. سود پایه هر سهم قابل انتساب به مالک شرکت اصلی از بابت عملیات با کاهش ۵۴ درصدی مواجه شده است. 

این عدد، به روشنی نشان می‌دهد که سهام‌داران اصلی شرکت، سهم بسیار کمتری از سود عملیاتی به دست آورده‌اند. از طرف دیگر، سود هر سهم از بابت غیرعملیاتی نیز با کاهش شدید مواجه شده و از ۶۷۶ به ۳۷۶ ریال رسیده است که نشان‌دهنده کاهش ۴۴ درصدی است. 

این کاهش در بخش غیرعملیاتی، می‌تواند ناشی از کاهش درآمدهای غیرمترقبه یا کاهش سود حاصل از فروش دارایی‌ها باشد و این موضوع نگرانی‌ها را در مورد توانایی شرکت برای حفظ جریان‌های درآمدی از منابع مختلف افزایش می‌دهد. 

به طور کلی، کاهش همزمان در سود هر سهم از منابع عملیاتی و غیرعملیاتی، زنگ خطر را به صدا درمی‌آورد و نشان می‌دهد که شرکت در هر دو جبهه با چالش‌های جدی مواجه است.

افزایش سهم «منابع فاقد حق کنترل»
یکی دیگر از نکات بسیار نگران‌کننده در این گزارش، رشد ۶۹۶ درصدی سود خالص و سود جامع منتسب به منابع فاقد حق کنترل است. 

این عبارت در صورت‌های مالی به سهم سود سهامداران اقلیت یا شرکای خارجی در شرکت‌های زیرمجموعه اشاره دارد. رشد نجومی این بخش از سود، در شرایطی که سود منتسب به مالک شرکت اصلی (سهام‌داران اصلی میدکو) با کاهش ۷۱ درصدی مواجه شده، پرسش های متعددی را در مورد ساختار مالکیت، قراردادها و نحوه تقسیم سود در شرکت‌های زیرمجموعه میدکو ایجاد می‌کند. 

آیا شرکت‌های زیرمجموعه، درآمدهای بسیار بالایی داشته‌اند که سود آن به شرکای اقلیت رسیده؟ چرا سهم سهام‌داران اصلی تا این حد کاهش یافته است؟ این ناهماهنگی شدید، نیازمند شفاف‌سازی فوری از سوی مدیریت شرکت است.

عبوراز یک تونل تاریک یا ورودی یک چاه عمیق؟
صورت مالی سال ۱۴۰۳ میدکو، ورای ظاهر فریبنده رشد ۶ درصدی درآمدهای عملیاتی، تصویری نگران‌کننده از یک شرکت پرریسک با مدیریت هزینه ضعیف و استراتژی‌های مالی پرابهام ارائه می‌دهد. 

افزایش بی‌رویه هزینه‌های فروش، اداری و عمومی در کنار رشد سرسام‌آورهزینه‌های مالی، سودآوری نهایی شرکت را به شدت کاهش داده است. 

این ارقام نشان می‌دهند که میدکو در حال حاضر در یک تونل تاریک قرار دارد که اگر مدیریت به سرعت اقدام به اصلاحات ساختاری، کاهش بدهی‌ها و بهینه‌سازی هزینه‌ها نکند، ممکن است این تونل به یک چاه عمیق مالی تبدیل شود. 

سرمایه‌گذاران و سهام‌داران باید با دقت بیشتری به عملکرد این شرکت نظارت کنند و مدیریت را برای شفاف‌سازی و ارائه برنامه‌های عملیاتی برای خروج از این وضعیت تحت فشار قرار دهند.